लेख मूळतः निगेल डेन्बी यांनी हिप्पोक्रॅटिक पोस्टसाठी लिहिलेला आहे

हेल्थ फूड स्टोअर्स, फार्मसी, सुपरमार्केट, इंटरनेट आणि मेल ऑर्डरद्वारे डझनभर पूरक आहार उपलब्ध आहेत. सर्व कोणत्याही वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय खरेदी केले जाऊ शकतात. हे आश्चर्यकारक वाटते जेव्हा तुम्ही लक्षात घेता की काही पूरक आहार जास्त प्रमाणात घेतल्यास हानिकारक असू शकतात, इतर निर्धारित औषधांशी वाईट रीतीने संवाद साधतात किंवा कॉफी सारख्या पेयांसह घेतल्यास त्याचा परिणाम होऊ शकतो. असे काही वेळा असतात जेव्हा अगदी उत्तम आहारालाही पूरक असा सल्ला दिला जातो. उदाहरणार्थ, गर्भधारणेची योजना आखत असलेल्या महिलांसाठी 400mg फॉलिक ऍसिडचा दैनिक डोस.

मग काय आणि कधी घ्यावे हे कसे कळेल? तुम्ही तुमचे पैसे वाया घालवत असाल किंवा तुमच्या आरोग्याला आणखी धोक्यात आणू शकता? येथे स्पष्टतेसाठी मार्गदर्शक आहे.

पूरक: मल्टीविटामिन

एका सुलभ डोसमध्ये भरपूर महत्त्वपूर्ण पोषक असतात.

सेवन: बहुतेक मल्टीविटामिन्स प्रत्येक पोषक तत्वासाठी RDA च्या संबंधात त्यांची सामग्री सूचीबद्ध करतात. दर्जेदार टॅब्लेटमध्ये दिवसातील एक सुलभ फॉर्म्युलामध्ये बहुतेक पोषक घटकांच्या RDA पैकी 100 टक्के असू शकतात.

कोणाला फायदा होऊ शकतो? हा सप्लिमेंटचा सर्वात लोकप्रिय प्रकार आहे आणि याचा सर्वांना फायदा होऊ शकतो, विशेषत: खराब आहार किंवा जुनाट आजार असलेले लोक, सलग गर्भधारणेचे नियोजन करणाऱ्या महिला आणि दीर्घकालीन आहार घेणारे. जलद वाढीच्या काळात काही मुलांसाठी विशेष मुलांचे जीवनसत्त्वे उपयुक्त ठरू शकतात.

खबरदारी: मल्टीविटामिन्स विशिष्ट पूरक आहारासोबत घेऊ नयेत ज्यात बीटा कॅरोटीन, जीवनसत्त्वे A B1, B3 आणि B6 तसेच व्हिटॅमिन सी आणि व्हिटॅमिन डी यांचा समावेश आहे जेथे खूप जास्त डोस अवांछित आहेत आणि धोकादायक असू शकतात.

निर्णय: मल्टीविटामिन्स केवळ आजार बरा करू शकत नाहीत किंवा ते निरोगी आहाराचे फायदे बदलू शकत नाहीत. आहाराच्या गुणवत्तेतील अधूनमधून अंतर भरून काढण्यासाठी किंवा निरोगी जीवनशैलीचे अनुसरण करण्याचा प्रयत्न करणार्‍या लोकांना मनःशांती देण्यासाठी ते चांगले आहेत, परंतु येथेच जादू संपते.

पूरक: कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन डी

कार्ये: शरीराला कॅल्शियम शोषण्यास मदत करण्यात व्हिटॅमिन डीच्या भूमिकेमुळे ही दोन पोषक तत्त्वे सहसा एक म्हणून विकली जातात. कॅल्शियम प्रामुख्याने हाडे आणि दातांचे आरोग्य चांगले राखण्यात गुंतलेले आहे.

सेवन: RDA (शिफारस केलेले दैनिक भत्ता) 700mg कॅल्शियम. व्हिटॅमिन डी 10 मिग्रॅ प्रतिदिन.

अन्न स्रोत: सर्व दुग्धजन्य पदार्थ आणि पांढर्या पिठापासून बनवलेले अन्न (यूकेमध्ये कॅल्शियम समृद्ध) कॅल्शियम असते. तेलकट मासे, अंडी आणि फोर्टिफाइड मार्जरीन लवचिक जीवनसत्व डी तसेच सूर्यप्रकाशात व्हिटॅमिन डी त्वचेमध्ये तयार होते.

फायदा कोणाला? किशोरवयीन मुली, आहार घेणारे, शाकाहारी आणि शाकाहारी लोकांमध्ये आहारातील कॅल्शियमचे प्रमाण कमी असते. 55 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांना ऑस्टिओपोरोसिसपासून संरक्षण करण्यासाठी अतिरिक्त कॅल्शियमची आवश्यकता असू शकते. गरोदर आणि स्तनपान देणाऱ्या मातांना देखील त्यांच्या आहारात पूरक आहार देण्याची आवश्यकता असू शकते.

खबरदारी: हे फिश ऑइल सप्लिमेंट्स व्यतिरिक्त घेऊ नये कारण व्हिटॅमिन डीच्या अतिसेवनाचा धोका असतो. कॅल्शियम गोळ्या टेट्रासाइक्लिन असलेल्या कोणत्याही प्रतिजैविकासोबत घेऊ नयेत.

निर्णय: कॅल्शियम, व्हिटॅमिन डी आणि मॅग्नेशियम असलेले सामान्य हाडांच्या आरोग्यासाठी पूरक वापरणे शहाणपणाचे ठरू शकते. तृणधान्यांसह दूध, दह्याचे एक लहान भांडे आणि एक माचिसच्या आकाराचे चीज दररोज घेतल्यास तुम्हाला दररोज आवश्यक असलेले सर्व कॅल्शियम मिळेल.

पूरक: झिंक

सेवन: EU लेबलिंग RDA 15mg

उच्च सुरक्षित मर्यादा: दीर्घकालीन 15mg

अल्पकालीन 50mg

कार्य: संसर्गाशी लढण्यासाठी मजबूत रोगप्रतिकारक प्रणाली आवश्यक आहे.

अन्न स्रोत: लाल मांस, शेलफिश, अंड्यातील पिवळ बलक, दुग्धजन्य पदार्थ, संपूर्ण धान्य आणि कडधान्ये.

परिशिष्टाचा फायदा कोणाला होऊ शकतो? प्रतिबंधात्मक आहाराचे पालन करणारे कोणीही- शाकाहारी, शाकाहारी, दीर्घकाळ कठोर निंदा करणारे. वृद्ध लोक किंवा ज्यांना वारंवार सर्दी किंवा सर्दी फोडासारखे संक्रमण होते.

खबरदारी: उच्च डोस (15mg/day/lomg टर्मपेक्षा जास्त) तांबे आणि लोहाच्या शोषणावर परिणाम करू शकतात. पोट खराब होऊ नये म्हणून नेहमी झिंक सप्लिमेंट्स खा. आतड्यांसंबंधी किंवा यकृताच्या कोणत्याही विकाराने ग्रस्त असल्यास झिंक सप्लिमेंट घेण्यापूर्वी तुमच्या जीपीचा सल्ला घ्या.

निर्णय: बहुधा शाकाहारी आणि शाकाहारी लोकांसाठी सर्वात उपयुक्त जे भरपूर धान्य किंवा कडधान्ये खात नाहीत. खूप कमी कॅलरी किंवा फॅड डाएट फॉलो करणाऱ्यांसाठी ओ. आपल्यापैकी बहुतेकांना आपल्या अन्नातून आवश्यक असलेले सर्व झिंक मिळते.

पूरक: कॉड लिव्हर तेल.

दररोज 200mg घ्या

कार्य: फिश ऑइलमध्ये भरपूर फॅटी ऍसिड असतात, विशेषत: ओमेगा 3, जे रक्त गुठळ्या होण्यापासून मुक्तपणे कमी ठेवण्यास मदत करतात. ते सांधे जळजळ कमी करण्यासाठी देखील उपयुक्त आहेत, आणि याचे कारण स्पष्ट करण्यासाठी थोडेसे वैज्ञानिक पुरावे नसले तरी, ते कधीकधी एक्झामा, मायग्रेन, क्रॉनिक थकवा सिंड्रोम आणि सोरायसिसच्या आहारातील उपचारांमध्ये वापरल्या जाणार्‍या उपचारांमध्ये एक यशस्वी घटक असतात.

सप्लिमेंट घेतल्याने कोणाला फायदा होऊ शकतो? कोरोनरी हृदयरोगाचा कौटुंबिक इतिहास असलेले लोक किंवा ज्यांना सांधे रंग आणि जळजळ आहे. तसेच ज्या लोकांना तेलकट मासे खाणे सहन होत नाही.

अन्न स्रोत: हेरिंग, सॅल्मन, ट्राउट, सार्डिन किंवा मॅकेरल सारख्या तेलकट माशांचे दर आठवड्याला 2-3 भाग आवश्यक आहेत.

खबरदारी: ज्या स्त्रिया गरोदर आहेत किंवा गर्भधारणेची योजना आखत आहेत त्यांनी उच्च व्हिटॅमिन ए सामग्रीमुळे फिश ऑइल सप्लीमेंट टाळावे.

निकाल: आहारातील फिश ऑइलच्या आरोग्य फायद्यांचे समर्थन करणारे भरपूर पुरावे आहेत. जे लोक मासे खात नाहीत त्यांच्यासाठी पूरक पदार्थ विशेषतः उपयुक्त आहेत.

परिशिष्ट: लसूण

कार्य: जीवाणूविरोधी गुणधर्म जे संक्रमण कमी करण्यास मदत करू शकतात. मुख्य वापर हा हृदयरोग, उच्च कोलेस्टेरॉल आणि पोटाच्या कर्करोगाविरूद्ध संरक्षणात्मक पूरक म्हणून आहे.

सेवन: लसणाचे संपूर्ण औषधी फायदे मिळवण्यासाठी ते कच्चेच खावे! पूरक आहार कॅप्सूल, गोळ्या, जेल आणि पावडरसह अनेक स्वरूपात येतात. काही "गंधहीन" असतात किंवा "लसणाचा श्वास" रोखण्यासाठी आतड्याचा लेप असतो.

खबरदारी: अपचन होऊ शकते आणि रक्ताच्या गुठळ्या (अँटीकोआगुलंट्स किंवा ऍस्पिरिन) टाळण्यासाठी औषधे घेत असलेल्या लोकांसाठी शिफारस केलेली नाही. तसेच, उच्च रक्तदाब (अँटी हायपरटेन्सिव्ह) लसणाच्या सप्लिमेंट्समुळे काही मधुमेहावरील औषधांच्या क्रियेत व्यत्यय येत असल्यास औषध घेणे टाळा.

निर्णय: तुमचे औषध तपासा! तुम्हाला ते घ्यायचे असल्यास, "तुमच्यावर पुनरावृत्ती होणार नाही" असे स्वरूप शोधा. अन्यथा स्वयंपाकात लसणाचा समावेश केल्यास तुमच्या आरोग्याला फायदा होईल.

पूरक: जिन्कगो बिलोबा

कार्य: रक्ताभिसरणास मदत करण्यासाठी दर्शविले गेले आहे.

सेवन: मानकीकृत अर्क किंवा पूर्ण स्पेक्ट्रम अर्क म्हणून Gingko सर्वात प्रभावी आहे की नाही याबद्दल परस्परविरोधी सल्ला आहे. स्यू जेमिसन, मेडिकल हर्बलिस्ट स्पष्ट करतात “मी पूर्ण स्पेक्ट्रम अर्क वापरण्यास प्राधान्य देतो जेणेकरून औषधी वनस्पती त्याच्या सर्वात नैसर्गिक स्वरूपात घेतली जाईल. लोकांना विशिष्ट परिस्थितींसाठी हर्बल उपचारांची स्वत: ची काळजी घेणे आवश्यक आहे. औषधी वनस्पतींचा वापर केवळ लक्षणांऐवजी लक्षणांच्या कारणावर उपचार करण्यासाठी केला पाहिजे आणि वैद्यकीय वनौषधी तज्ञाने सल्लामसलत केल्यानंतर ते सर्वात प्रभावी ठरतात.

सप्लिमेंट घेतल्याने कोणाला फायदा होऊ शकतो: हृदयविकाराचा कौटुंबिक इतिहास, खराब स्मरणशक्ती किंवा रेनॉड्स सिंड्रोम (सतत हात पाय थंड) असलेले लोक.

खबरदारी: गिंगको बिलोबा हे गरोदर किंवा स्तनपान करणाऱ्या मातांनी घेऊ नये. जे लोक हेपरिन, वॉरफेरिन किंवा ऍस्पिरिन घेत आहेत त्यांनी गिंगको देखील टाळावे.

निर्णय: हर्बल औषध खूप शक्तिशाली असू शकते, या कारणास्तव मी स्वत: निदान किंवा लिहून देण्याची शिफारस करणार नाही. वैद्यकीय हर्बलिस्टच्या देखरेखीखाली हे खूप उपयुक्त ठरू शकते.

पूरक: ग्लुकोसामाइन

कार्य: ग्लुकोसामाइन सामान्यतः शरीरात तयार होते आणि निरोगी कूर्चा राखण्यासाठी आवश्यक आहे.

सेवन: सहसा 500-600mg डोसमध्ये घेतले जाते आणि अन्नासोबत घेतले जाते. असे काही पुरावे आहेत की सांधेदुखीच्या आरामासाठी सुरुवातीच्या 3 दिवसांसाठी दररोज 500x14mg गोळ्या घ्याव्यात, त्यानंतर दिवसातून 1 पर्यंत कमी करा.

अन्न स्रोत: जरी काही खाद्यपदार्थांमध्ये ग्लुकोसामाइनचे अंश आढळतात, जर शरीरातील नैसर्गिक पुरवठा कमी झाला तर ते पदार्थांमधून बदलणे फार कठीण आहे.

सप्लिमेंट घेतल्याने कोणाला फायदा होऊ शकतो?

जे लोक शारीरिकदृष्ट्या खूप सक्रिय असतात त्यांच्या शरीरात ग्लुकोसामाइनची मागणी वाढते. काही वृद्ध लोक त्यांच्या सांध्यातील उपास्थि राखण्यासाठी पुरेसे ग्लुकोसामाइन तयार करू शकत नाहीत. विशेषत: गुडघे आणि सांध्यातील सांधेदुखी दूर करण्यासाठी GPs द्वारे सप्लिमेंट लिहून दिले जाते.

खबरदारी: ग्लुकोसामाइनच्या वापराबाबत मर्यादित अभ्यास झाले आहेत, तथापि ते अतिशय सुरक्षित असल्याचे दिसून येते.

निर्णय: क्रीडा पुरुष आणि स्त्रिया आणि सांधेदुखीने ग्रस्त लोकांसाठी खूप उपयुक्त.

पूरक: व्हिटॅमिन सी

सेवन: EU लेबलिंग RDA 60mg

उच्च सुरक्षित मर्यादा 2000mg

पावडर, गोळ्या, प्रभावशाली गोळ्या, जेल आणि चघळण्यायोग्य तयारीमध्ये उपलब्ध.

कार्ये: सर्वात मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जाणार्या पूरकांपैकी एक. हे शरीरातील 300 हून अधिक रासायनिक मार्गांमध्ये सामील आहे. आपण स्वतःचे व्हिटॅमिन सी बनवू शकत नाही, म्हणून ते अन्न किंवा इतर स्त्रोतांकडून मिळवावे लागेल. व्हिटॅमिन सी लोहाचे शोषण करण्यास मदत करते, आणि त्याच्या अँटीऑक्सिडंट गुणधर्मांसाठी सर्वोत्कृष्ट ओळखले जाते, जे आपले फ्री रॅडिकल नुकसान होण्यापासून संरक्षण करते. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे आपल्याला सर्दी होण्यापासून रोखण्यासाठी व्हिटॅमिन सीच्या प्रतिष्ठेचे समर्थन करणारे फारसे पुरावे नाहीत.

अन्न स्रोत: बहुतेक ताजी आणि गोठलेली फळे (विशेषतः लिंबूवर्गीय) भाज्या आणि फळांचे रस.

सप्लिमेंट घेतल्याने कोणाला फायदा होऊ शकतो? इतर लोकसंख्येपेक्षा धूम्रपान करणाऱ्यांना आणि खेळाडूंना व्हिटॅमिन सीची जास्त गरज असते. ज्या लोकांच्या आहारात ताजी फळे आणि भाज्या फार कमी आहेत (दिवसातून पाच पेक्षा कमी) त्यांना देखील फायदा होऊ शकतो.

खबरदारी: गर्भनिरोधक गोळी घेणार्‍या स्त्रिया व्हिटॅमिन सी घेऊ शकतात परंतु गोळी घेत असताना त्याच वेळी त्यांनी सप्लिमेंट घेऊ नये. व्हिटॅमिन सीच्या मोठ्या डोसमुळे पोटदुखी होऊ शकते, तेथे तथाकथित "जेंटल तयारी" उपलब्ध आहेत.

व्हिटॅमिन सी पाण्यात विरघळते, आवश्यकतेपेक्षा जास्त घेतल्यास लघवी खूप महाग होते!

निर्णय: फळे आणि भाज्यांमधून नैसर्गिक स्वरूपात व्हिटॅमिन सी घेतल्यास ते सर्वात प्रभावी असल्याचे सूचित करणारे बरेच पुरावे आहेत. अन्नातील इतर संयुगे शरीरातील जीवनसत्वाच्या कृतीस मदत करतात. जरी कमी आहार असलेल्या लोकांसाठी पूरक आहार उपयुक्त ठरू शकतो, परंतु आपल्यापैकी बहुतेकांनी आपले पैसे बाजारात फळे आणि भाज्या स्टँडवर खर्च करणे चांगले आहे!

नायजेल डेन्बी

GAtherton यांनी सोम, 2017-01-23 12:24 रोजी सबमिट केले