Cymorth i Gleifion a Gofalwyr Aspergillosis

Darperir gan Ganolfan Aspergillosis Genedlaethol y GIG

Masgiau Wyneb

Aspergillus mae sborau'n fach iawn (mae 2-3 micron yn amcangyfrif maint rhesymol). Swyddogaeth y sborau hyn yw cael eu rhyddhau i'r awyr ac ailsefydlu cryn bellter o'r tyfiant ffwngaidd gwreiddiol ac yna tyfu, gyda'r pwrpas o ledaenu'r ffwng ymhell ac agos. Ar ôl miliynau o flynyddoedd o esblygiad, mae sborau ffwngaidd wedi dod yn hynod o dda am wneud hyn - mae'r sborau'n fach iawn a gallant arnofio yn yr aer gyda'r anogaeth leiaf gan gerhyntau aer. O ganlyniad, mae'r aer rydyn ni i gyd yn ei anadlu bob dydd yn cynnwys llawer o sborau ffwngaidd.

Mae gan y rhan fwyaf o bobl effeithlon iawn system imiwnedd sy'n tynnu sborau ffwngaidd o'r ysgyfaint, fel bod y rhai sy'n cael eu hanadlu i mewn yn cael eu dinistrio'n gyflym. Fodd bynnag, gall rhai pobl ddatblygu adwaith alergaidd ac mae eraill yn agored i haint (ee y rhai â nam ar y system imiwnedd, megis ar ôl trawsblaniad neu yn ystod triniaeth ar gyfer rhai mathau o ganser).

Bu ambell achos prin (yn ôl pob tebyg) o bobl gwbl iach yn anadlu niferoedd enfawr o sborau yn ddamweiniol – y diweddaraf oedd dyn iach 40 oed a agorodd fagiau o ddeunydd planhigion wedi’i gompostio, ac mae’n rhaid ei fod wedi chwythu cymylau o lwydni i’w wyneb (Stori newyddion). Aeth yn sâl iawn o fewn diwrnod neu ddau a bu farw.

Mae tystiolaeth resymol felly bod ymwybyddiaeth o’r risgiau o anadlu sborau ffwngaidd yn bwysig, a bod angen lledaenu’r neges ymhell ac agos.

Yn amlwg, y ffordd orau o osgoi problemau iechyd yw cael gwared ar darddiad y broblem - yn yr achos hwn osgowch sefyllfaoedd lle rydych chi'n dod i gysylltiad â niferoedd uchel o sborau. Yn anffodus, nid yw hynny bob amser yn bosibl – gallai'r ffynhonnell fod yn rhan o'ch bywyd bob dydd neu'ch gwaith (ee os ydych yn arddwr neu'n weithiwr amaethyddol).

Gall camau gweithredu gynnwys:

  • Addaswch eich arferion byw neu weithio i leihau amlygiad i sborau llwydni lle bo modd
  • Defnyddiwch offer rhwystr amddiffynnol i atal sborau rhag cael eu hanadlu i mewn ee masgiau wyneb
  • Hidlo'r holl aer o amgylch yr unigolyn bregus (dim ond yn ymarferol ar gyfer ardaloedd caeedig eithaf bach e.e. theatrau llawdriniaeth, ac mae angen offer pwerus drud)

Mygydau wyneb yw'r ateb mwyaf cost effeithiol os oes rhaid i unigolyn anadlu aer sy'n cynnwys llawer o sborau i mewn. Maent yn ysgafn ac yn gymharol rad heb fod yn rhy ymwthiol i'r defnyddiwr.

Pa Fwgwd Wyneb i'w ddefnyddio?

Mae ystod enfawr o masgiau a deunydd hidlo ar gael ar y farchnad - yn draddodiadol wedi'i anelu at y marchnadoedd diwydiannol a meddygol amddiffyn, ond sydd bellach ar gael yn gynyddol i'r defnyddiwr domestig. Mae mwyafrif helaeth y masgiau sydd ar gael yn rhwydd yn ddiwerth wrth hidlo'r sborau ffwngaidd bach ee mae mwgwd papur rhad a werthir yn eich siop DIY leol i atal anadlu llwch yn llawer rhy fras i hidlo sborau llwydni. Mae angen i ni ganolbwyntio ar ffilterau sy'n tynnu gronynnau 2 ficron mewn diamedr - mae'r rhain ychydig yn anos dod o hyd iddynt.

delwedd mwgwd wyneb

Rhaid graddio unrhyw hidlydd yr ydych yn bwriadu ei ddefnyddio i atal dod i gysylltiad â sborau ffwngaidd fel a HEPA ffilter. Mae tair gradd o hidlwyr HEPA: N95, N99 a N100, y niferoedd sy'n cyfeirio at y cant o ronynnau 0.3 micron mewn maint y mae'r hidlydd yn gallu ei dynnu o'r aer sy'n mynd trwyddo.

Felly bydd hidlydd N95 yn tynnu 95% o'r holl ronynnau 0.3 micron o faint o aer sy'n mynd trwyddo. Mae sborau ffwngaidd yn 2-3 micron o ran maint felly bydd ffilter N95 yn tynnu llawer mwy na 95% o sborau ffwngaidd o'r aer, er y bydd rhai yn dal i fynd drwodd. Credir yn gyffredinol mai'r safon hon yw'r cyfuniad gorau o effeithlonrwydd a chost i'r defnyddiwr cartref cyffredin - fel garddwr. Gall defnyddwyr diwydiannol (ee gweithwyr sy'n atgyweirio cartrefi sydd wedi llwydo neu adeiladau eraill) ddod i gysylltiad â llawer mwy o sborau a gallant ddewis yr hidlwyr N99 neu N100 mwy effeithlon, am gost uwch.

Yn y DU ac Ewrop, y safonau y cyfeirir atynt yw FFP1 (ddim yn briodol at y diben hwn), FFP2 a FFP3. Mae FFP2 yn cyfateb i N95 ac mae FFP3 yn cynnig amddiffyniad uwch. Yn gyffredinol mae masgiau'n costio £2-3 yr un ac fe'u bwriedir ar gyfer defnydd sengl. Mae masgiau drutach ar gael y gellir eu defnyddio fwy nag unwaith - gweler 3M ar gyfer un cyflenwr posibl, hefyd Amazon yn cael eu defnyddio gan lawer o gyflenwyr eraill.

Yn aml, cynghorir defnyddwyr diwydiannol i wisgo mwgwd wyneb llawn, gan gynnwys amddiffyniad llygaid (i atal llid y llygaid) a defnyddio hidlydd ychwanegol i gael gwared ar y nwyon cemegol sy'n cael eu rhyddhau gan fowldiau (VOC's), ond mae hyn yn bennaf ar gyfer pobl sy'n agored iawn i gymylau o sborau ddydd ar ôl dydd.

NODYN: Mae llawer o ddefnyddwyr yn gweld bod masgiau wyneb yn mynd yn llaith ac yn llai effeithiol ac yn llai cyfforddus ar ôl rhyw awr o ddefnydd. Mae gan fodelau mwgwd wyneb mwy diweddar falf anadlu allan sy'n caniatáu i aer allanadlu osgoi'r deunydd mwgwd a thrwy hynny leihau lleithder. Mae'r rhan fwyaf o bobl yn adrodd bod y masgiau wyneb hyn yn fwy cyfforddus am fwy o amser ac yn werth gwell am arian.

UDA

UK